Sáng 15/8, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội đã mở Phiên tòa xét xử sơ thẩm 28 bị cáo, bao gồm cựu Bí thư Tỉnh uỷ Bình Dương, ông Trần Văn Nam, trong vụ án sai phạm trong quản lý, sử dụng đất đai tại tỉnh Bình Dương, gây thất thoát hàng nghìn tỷ đồng.
Trong vụ án này, bị cáo Trần Văn Nam (tên gọi khác là Trần Quốc Tuấn, sinh năm 1963, cựu Bí thư Tỉnh ủy, cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương) cùng với 12 bị cáo khác đều nguyên là cán bộ, lãnh đạo tỉnh Bình Dương gồm: Trần Thanh Liêm (sinh năm 1962, cựu Chủ tịch UBND tỉnh, cựu Phó Bí thư Tỉnh ủy); Ngô Dũng Phương (sinh năm 1964, Trưởng Phòng Tài chính Đảng thuộc Văn phòng Tỉnh ủy); Vũ Thị Lợi (sinh năm 1975, Phó Trưởng phòng Tài chính doanh nghiệp, Sở Tài chính); Nguyễn Kim Liên (sinh năm 1964, cựu Chi cục trưởng Chi cục Tài chính doanh nghiệp, Sở Tài chính), Hà Văn Thuận (sinh năm 1970, Tổng Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Đầu tư và Quản lý dự án Bình Dương - cựu Phó Giám đốc Sở Tài chính); Lê Văn Trang (sinh năm 1959, cựu Cục trưởng Cục Thuế tỉnh); Võ Thanh Bình (sinh năm 1954, cựu Phó Cục trưởng Cục Thuế tỉnh); Nguyễn Thái Thanh (sinh năm 1968, Phó Trưởng phòng Quản lý các khoản thu từ đất - nay là Phòng Quản lý hộ kinh doanh cá nhân và thu khác - Cục Thuế tỉnh); Nguyễn Thanh Trúc (sinh năm 1965, cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh, cựu Chánh Văn phòng UBND tỉnh); Võ Văn Lượng (sinh năm 1962, cựu Chánh Văn phòng UBND tỉnh, cựu Phó Chánh Văn phòng UBND tỉnh); Trần Xuân Lâm (sinh năm 1968, Chánh Thanh tra tỉnh, cựu Trưởng phòng Kinh tế ngành thuộc Văn phòng UBND tỉnh); Phạm Văn Cành (sinh năm 1958, cựu Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy) bị Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao truy tố về cùng tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” theo quy định tại Điều 219, khoản 3 - Bộ luật Hình sự năm 2015.
15 bị cáo còn lại trong vụ án gồm: Nguyễn Văn Minh (sinh năm 1955, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng Công ty sản xuất - xuất nhập khẩu Bình Dương - Công ty cổ phần); Trần Nguyên Vũ (sinh năm 1977, cựu Tổng Giám đốc Tổng Công ty sản xuất - xuất nhập khẩu Bình Dương - Công ty cổ phần); Huỳnh Thanh Hải (sinh năm 1964, Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Tổng Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Đầu tư và Quản lý dự án Bình Dương, cựu Thành viên Hội đồng thành viên và Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty sản xuất - xuất nhập khẩu Bình Dương - trách nhiệm hữu hạn Một thành viên); Võ Hồng Cường (sinh năm 1965, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc Công ty Cổ phần Hưng Vượng); Huỳnh Công Phát (sinh năm 1958, cựu thành viên Hội đồng thành viên kiêm Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty sản xuất - xuất nhập khẩu Bình Dương - trách nhiệm hữu hạn Một thành viên); Lý Thanh Châu (sinh năm 1982, cựu Thành viên Hội đồng thành viên, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty sản xuất - xuất nhập khẩu Bình Dương - trách nhiệm hữu hạn Một thành viên); Nguyễn Thế Sự (sinh năm 1978, Thành viên Hội đồng thành viên kiêm Phó Tổng Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Đầu tư và Quản lý dự án Bình Dương, cựu Kiểm soát viên Tổng Công ty sản xuất - xuất nhập khẩu Bình Dương - trách nhiệm hữu hạn Một thành viên); Đỗ Thị Thanh Thúy (sinh năm 1985, cựu Kế toán trưởng Tổng Công ty sản xuất - xuất nhập khẩu Bình Dương - trách nhiệm hữu hạn Một thành viên); Hồ Đắc Hiếu (sinh năm 1974, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tư vấn và Thẩm định giá Đông Nam); Phạm Hữu Hiền (sinh năm 1987, cựu Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tư vấn và Thẩm định giá Đông Nam); Hồ Hoàng Nam (sinh năm 1989, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tư vấn và Thẩm định giá Đông Nam); Nguyễn Đại Dương (sinh năm 1965, trú tại phường Thảo Điền, quận 2 -nay là thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh); Nguyễn Quốc Hùng (sinh năm 1959, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Bất động sản Âu Lạc); Nguyễn Thục Anh (sinh năm 1982, cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Trách nhiệm hữu hạn Phát triển) và Trần Đình Như Ý (sinh năm 1976, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Trách nhiệm hữu hạn Phát triển).
Trong số 15 bị cáo này, ba bị cáo: Nguyễn Văn Minh, Trần Nguyên Vũ và Huỳnh Thanh Hải bị Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao truy tố về hai tội: “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” theo quy định tại Điều 219, khoản 3 - Bộ luật Hình sự năm 2015 và tội “Tham ô tài sản” theo quy định tại Điều 353, khoản 4, điểm a - Bộ luật Hình sự năm 2015. Ba bị cáo: Võ Hồng Cường, Nguyễn Thục Anh và Trần Đình Như Ý đều bị truy tố về tội “Tham ô tài sản” theo quy định tại Điều 353, khoản 4, điểm a - Bộ luật Hình sự năm 2015. Chín bị cáo còn lại đều bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” theo quy định tại Điều 219, khoản 3 - Bộ luật Hình sự năm 2015.
26 bị cáo có mặt tại phiên tòa, riêng hai bị cáo: Đỗ Thị Thanh Thúy và Phạm Văn Cành có đơn xin xét xử vắng mặt do bị cáo Thúy mới sinh con, bị cáo Cành sức khỏe yếu. Hội đồng xét xử đã chấp thuận đơn xin xét xử vắng mặt của hai bị cáo.
Tổng số có 63 luật sư đăng ký tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các bị cáo.
Hội đồng xét xử đã triệu tập 17 người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan; 5 người làm chứng; 8 giám định viên của các cơ quan: Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường…
Tại phiên tòa, đại diện các cơ quan, đơn vị: Tỉnh ủy Bình Dương, UBND tỉnh Bình Dương, Sở Tài chính tỉnh Bình Dương, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Dương, Công ty trách nhiệm hữu hạn đầu tư Tân Phú, Công ty trách nhiệm hữu hạn Phát triển, Công ty Thuận Lợi… có mặt với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Trong phần thủ tục bắt đầu phiên tòa, một số luật sư bào chữa đã đề nghị Hội đồng xét xử triệu tập thêm một số người liên quan, trong đó có đề nghị triệu tập ông Nguyễn Minh Sang (cựu Phó Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương); triệu tập ông Hà Minh Dũng, Trưởng đoàn Kiểm toán Nhà nước để làm rõ kết luận kiểm toán và các biên bản kiểm toán về việc cổ phần hóa công ty 32 liên quan đến lô đất liên quan đến lô đất 145 ha. Trước những đề nghị này, Hội đồng xét xử đã hội ý và cho rằng do phiên tòa diễn ra nhiều ngày nên sẽ triệu tập trong quá trình xét xử nếu thấy cần thiết…
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, Tổng Công ty sản xuất - xuất nhập khẩu Bình Dương (viết tắt là Tổng Công ty Bình Dương) là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước, do Tỉnh ủy Bình Dương là chủ sở hữu. Tất cả tài sản của Tổng Công ty được giao quản lý, sử dụng đều thuộc sở hữu Nhà nước. Trần Văn Nam, Phó Chủ tịch, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương (giai đoạn từ tháng 7/2010 đến tháng 12/2015), Bí thư Tỉnh ủy (nhiệm kỳ 2015-2020); Trần Thanh Liêm, Chủ tịch UBND tỉnh (giai đoạn từ tháng 10/2015 đến tháng 10/2020); Phạm Văn Cành, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy (giai đoạn từ tháng 12/2013 đến tháng 11/2018) và Nguyễn Văn Minh, Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Tổng Giám đốc Tổng Công ty sản xuất - xuất nhập khẩu Bình Dương (giai đoạn từ tháng 08/2010 đến tháng 06/2017) là những người chịu trách nhiệm chính trong quá trình thực hiện nhiệm vụ quản lý vốn, tài sản của Nhà nước tại Tổng Công ty Bình Dương đã có những hành vi vi phạm pháp luật trong lãnh đạo, chỉ đạo, cố ý làm trái các quy định của pháp luật về quản lý vốn, tài sản gây hậu quả thất thoát đặc biệt lớn cho Nhà nước.
Cụ thể, Viện Kiểm sát xác định, bị cáo Trần Văn Nam biết rõ nội dung đề xuất áp đơn giá đất bình quân năm 2006 để thu tiền sử dụng đất theo các quy định giao đất năm 2012 và 2013 là trái quy định, nhưng vẫn ban hành công văn để thu tiền sử dụng đất của Tổng Công ty Bình Dương, gây thất thoát cho Nhà nước hơn 716 tỷ đồng.
Đối với việc thực hiện quản lý vốn, tài sản, các bị cáo trong vụ án là lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bình Dương và một số cơ quan tham mưu của tỉnh Bình Dương đều biết việc bị cáo Nguyễn Văn Minh và đồng phạm chuyển nhượng 43 ha “đất vàng” và 30% vốn góp tại Công ty Tân Phú cho tư nhân là trái quy định, gây thất thoát tài sản Nhà nước. Tuy nhiên, các bị cáo đã không ngăn chặn, yêu cầu khắc phục, thu hồi tài sản cho Nhà nước mà còn hợp thức hóa thủ tục để Nguyễn Văn Minh hoàn tất việc chuyển nhượng tài sản Nhà nước sang công ty của con rể là Nguyễn Đại Dương và bán cho công ty tư nhân. Hành vi của các bị cáo gây thất thoát cho Nhà nước hơn gần 985 tỷ đồng.
Các bị cáo còn làm trái các quy định của pháp luật khi không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất khu “đất vàng” 145 ha khi cổ phần hóa doanh nghiệp, dẫn đến việc bị cáo Nguyễn Văn Minh cùng các đồng phạm đã gây thất thoát cho Nhà nước số tiền đặc biệt lớn là hơn 4.030 tỷ đồng.
Ngoài ra, với mục đích tạo nguồn tiền để hoàn ứng khoản tiền lớn do đã sử dụng trước đó trái nguyên tắc tài chính và tạo điều kiện để hai công ty “sân sau” có quyền lợi của cá nhân và người thân trong gia đình, bị cáo Nguyễn Văn Minh đã ban hành chủ trương, quyết định và chỉ đạo, cùng các bị can khác chiếm đoạt hơn 815 tỷ đồng.
Cáo trạng nhận định, trong vụ án này, bị cáo Trần Văn Nam phải chịu trách nhiệm chính về những quyết định và chỉ đạo của mình dẫn đến hậu quả thiệt hại đặc biệt lớn tài sản của Nhà nước. Riêng bị cáo Nguyễn Văn Minh bị xác định là phạm tội với vai trò chủ mưu, trực tiếp gây thất thoát cho Nhà nước hơn 5.015 tỷ đồng.
Dự kiến, phiên tòa diễn ra trong 20 ngày.
Theo TTXVN